BATI AFRİKADOĞU AFRİKAEKONOMİGÜNEY AFRİKAHABERLERKUZEY AFRİKAORTA AFRİKAPOLİTİKA

Tunç Demirtaş, Ziraat Katılım ve Afrika ilişkilerini Merhaba Afrika için değerlendirdi

Kuruluşundan bu yana 100 yıl geçen Türkiye Cumhuriyeti’nin yıl dönümü ve Cumhuriyet Bayramı kutlamaları devam ederken Somali Merkez Bankası tarafından yayımlanan mesaj ile Ziraat Katılım Bankası’nın Somali’deki gelişmeleri de dikkat çekti.

SETA Dış Politika Araştırmacısı Tunç DEMİRTAŞ, Merhaba Afrika Editörü Eda Nur Yıldız’ın sorularıyla, Ziraat Katılım ve Afrika ilişkilerini Merhaba Afrika için değerlendirdi.

Ziraat Katılım Bankası, Afrika kıtasında ilk olarak 2020’nin Ağustos ayında Sudan’da faaliyete başladı. Faaliyete başladığı günden bugüne geçen üç yıllık zaman içerisinde Ziraat Katılım Bankası, Türkiye ve Sudan’ın ticari ilişkilerini ne yönde geliştirdi?

Ziraat Katılım Bankası 2020 Ağustos itibarıyla kademeli olarak Sudan’da faaliyetlerine başlamıştı. Bu tür girişimler bir yandan bir ülke ve bölgeye yönelik devlet politikasını yansıtırken diğer taraftan iki ülke arasındaki ticaretin büyük bir hacme ulaşması için çabaları gösterir. Dolayısıyla 2020’de Sudan ile Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi 388 milyon ABD doları iken bu rakam ilerleyen yıllarda tedrici olarak artış göstermişti. Nitekim iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2021’de 552 milyon ABD doları, 2022’de 511 milyon ABD doları ve 2023’ün ilk 10 ayı itibarıyla 497 milyon dolar olarak görülüyor. Tabii unutmamak gerekir ki 15 Nisan 2023’te Sudan’da yaşanan istikrarsızlıklar Sudan’ın ekonomisine önemli etki etmişti. Dolayısıyla bu durum Türkiye-Sudan arasındaki ekonomik ilişkilere ve Ziraat Katılım Bankası’nın Sudan’daki faaliyetlerine de maalesef olumsuz yönde etki etti. Ancak iki ülke arasındaki tarihi, kültürel, toplumsal ve ekonomik bağların Sudan’daki istikrarsızlık sonrasında kaldığı yerden daha güçlü şekilde devam etmesi bekleniyor.

Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100. yılı Somali’deki Türkiye Büyükelçiliğinde, Somali  başbakanının da katılımıyla çoşkulu bir şekilde kutlandı. Türkiye için özel bir günde açılışı yapılan Ziraat Katılım Bankası’nın Somali’deki faaliyet planı nedir?  

Uluslararası İlişkilerde günler, araçlar, fotoğraflar gibi çeşitli semboller sürekli olarak kullanılır. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yaşında, Türkiye Yüzyılında ve Cumhuriyet’in ikinci asrının başlangıcında böyle bir açılışın anlamı da oldukça büyük. Ziraat Katılım Bankası’nın Somali’de açılmasının önemi de bu kapsamda büyük. Zira Türkiye’nin 2011’den günümüze kadar Somali’nin uluslararası izolasyondan çıkmasına, Somali’de güvenliğin sağlanmasına, devletin kurumsal kapasitesinin artırılmasına yönelik çabaları sürekli devam eden bir destek. Bu bağlamda Somali’nin uluslararası ekonomik sisteme entegrasyonu için Somali’de 50 yıl aradan sonra şube açan ilk uluslararası banka olma özelliği taşıyor Ziraat Katılım Bankası. Somali’nin özellikle 2011 sonrası süreçte finans sektöründe başarılı reformlar uygulaması bankacılık sektörünün gelişmesiyle yeni yatırımları beraberinde getirecektir. Bu kapsamda katılım bankacılığı üzerinden daha fazla yatırımın ve kalkınma fırsatlarına yönelik beklentiler bulunmakla birlikte bu durumun orta vadede Somali’de halkın ekonomik refaha ve daha güvenli ve huzurlu bir ortama erişmesine de olanak sağlayacaktır. Ayrıca Ziraat Katılım Bankası dahil olmak üzere Katılım Bankalarının murabaha denilen faizsiz sistem ile çalışıyor olması ve mantığının tamamen ticaret üzerine kurulu olması bölgedeki yatırım faaliyetleri açısından da oldukça önemli.

Ziraat Katılım Bankasının faaliyete başlaması neden önemli?

Somali Cumhurbaşkanı Şeyh Mahmud’un 4-5 Temmuz 2022’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ziyaretinin yanı sıra Ankara’da farklı kurum ve kuruluş temsilcileriyle görüşmüş olması ve Isparta’ya gerçekleştirdiği ziyaretler ekonomi ve güvenlik alanlarında oldukça önemliydi. Zira iki liderin görüşmesinin yanı sıra farklı heyetlerle yapılacak görüşmeler ikili iş birliğinin genişlemesi ve derinleşmesi ile yeni fırsatların ortaya çıkmasına beklenen bir gelişmeydi. Bu kapsamda bankacılık ve finans sektörü ikili ilişkilerde yeni iş birliği alanlarından biri olarak öne çıkıyordu. Ziraat Katılım Bankası da bu kapsamda 2020’den bu yana hazırlıklarını tamamlayarak faaliyetlerine başladı. Bu girişim Türkiye’den Somali’ye gerçekleşecek yatırımları artıracağı gibi iki ülke arasındaki dış ticaretin artmasına da Sudan örneğinde de görüldüğü gibi vesile olacaktır.

Öte yandan Somali’deki bankacılık ve finans altyapısına Ziraat Katılım’ın kişisel veri güvenliği konusunda da katkı sağlaması beklenecektir. Zira Somali’de el-Şebab terörü ile yoğun bir mücadele söz konusu. Dolayısıyla bu mücadelede el-Şebab’ın yerel bankacılık sistemi içinde bölge halkının, iş adamlarının ve devlet yetkilileri gibi bireylerin mal varlıkları hakkında bilgilere erişebilmeleri ve bu kişilerden haraç toplamaları söz konusu. Ziraat Katılım Bankası’nın Somali’de faaliyete başlamasıyla bu süreçte yaşanan olumsuzlukların önüne geçilebilmesi ve el-Şebab’a sağlanan çeşitli avantajların ortadan kaldırılması için önemli bir fırsat bulunuyor.

Ziraat katılım Sudan ve Somali dışında hangi ülkelerde faaliyet yapıyor ve yapmayı planlıyor?

Bu tarz faaliyetlerin ve girişimlerin artması ve oldukça önemli. Önce Sudan ve sonrasında Somali ile başlayan Ziraat Katılım Bankası şubelerinin açılması için farklı Afrika ülkelerinde girişimlerin başladığı biliniyor. Türkiye’nin Afrika Ortaklık Politikası doğrultusunda ticaretin hacminin artış gösterdiği ülkeler bu kapsamda yeni şubelerin açılması konusunda fikirler verebiliyor. Ancak şu ana kadar bu kapsamda resmi bir açıklama da bulunmuyor. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde Ziraat Katılım Bankası’nın Afrika ülkelerinde yeni şubeler ile  faaliyete geçmesi bekleniyor.

Röportaj: Eda Nur YILDIZ

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu